Yaşamın ve doğanın güzelliğine bir övgü niteliğindeki Utsushi, Japonya – Türkiye arasındaki diplomatik ilişkilerin 100. yıldönümü vesilesiyle ilk kez Türkiye’de, 28. İstanbul Tiyatro Festivali kapsamında Zorlu PSM Turkcell Sahnesi’nde izleyicilerle buluşuyor.
“İki ayna arasında, yansıma” anlamlarına gelen Utsushi, büyüleyici ve şaşırtıcı bir butoh dans performansı sunuyor. Kelime anlamı, performansın özünü güzel bir şekilde özetliyor ve sıklıkla varoluşun geçici doğasına ve gerçeklik ile illüzyon arasındaki ince dengeye değiniyor. Ushio Amagatsu tarafından Koreografisi hazırlanan ve yönetilen Utsushi, her hareketin birbiriyle ilişkili olduğu, sanat ve doğanın birleşimini sembolize eden büyüleyici bir performans. Amagatsu’nun 45 yıllık sanatının özünü yansıtan bir retrospektif olarak da tanımlanan özel yapım, Amagatsu’nun Kinkan Shonen (1978), Shijima (1988), Yuragi (1993), Hiyomeki (1995), Hibiki (1998), Kagemi (2000) ve Toki (2005) başlıklı koreografilerinden alıntılar içeriyor.
Butoh hem yaşama hem de ölüme aittir. Bir insan ile bilinmeyen arasındaki mesafenin farkına varmaktır. Aynı zamanda insanın kendisi ile maddi dünya arasındaki mesafeyi aşma mücadelesini de temsil eder. Butoh dansçıları vücutları, bir damla daha sıvı alamayan, taşmak için dolu bir fincan gibidir. Vücut mükemmel bir dengeyi ifade eder. – Ushio Amagatsu
Yakın zamanda kaybettiğimiz büyük usta Ushio Amagatsu sayesinde Avrupa’da tanınan ve popüler hale gelen butoh dansı, Batı’yı taklit eden avangard dans akımlarına tepki olarak doğmuş ve Japon halkını yansıtan bir dans olarak biliniyor. Amagatsu, butoh dansını insanlığın ortak bir duygusuna, evrensel huzura kavuşmak için bedensel bir ifade biçimi olarak tanımlıyor ve topluluğu Sankai Juku’nun Utsushi performansının yerçekimi ve dünyayla kurulan bir diyalog olduğunu söylüyor. 1975 yılında Amagatsu tarafından kurulan ismini dağ ve denizden alan butoh dans topluluğu Sankai Juku, bu dansın önemli temsilcilerinden. Sankai Juku, genellikle “karanlık dans” veya “avangard dans” olarak tanımlanan, ölüm, varoluşçuluk ve dönüşüm temalarını işleyen butoh dansını yavaş, meditatif hareketler ve sıklıkla çarpıcı görsel unsurlar aracılığıyla dışavuran bir topluluk olarak karşımıza çıkıyor. İlk olarak Japonya’da küçük salonlarla gösteriler yapan Sankai Juku için 1980 yılı bir dönüm noktası oluyor. O yıl Avrupa’ya açılan grup, etkileyici ve ruhani performanslarıyla izleyicileri büyülüyor ve zamanla dünya çapında bir üne kavuşuyor. Sankai Juku, neredeyse 40 yılı aşkın süredir 700’den fazla şehirde performans sergilemeye devam ediyor.
Butoh anlayışım, duyguların orijinal biçimi ya da ilkel dürtü dediğimiz evrensel şeyle ilgili ve her kültürden ortak bir payda taşıyor. – Ushio Amagatsu
Yüksek bir hayal gücü ve büyüleyici bir atmosfer vadeden Utsushi, sadece bir dans performansı değil aynı zamanda tüm duyuları harekete geçiren bir deneyim olarak görülebilir. Bütün yüzleri beyaza boyanmış, saçları tamamen tıraş edilmiş erkek dansçılar, sahnede neredeyse metamorfoz geçirerek çeşitli varoluşsal durumları hipnotik hareketler eşliğinde anlatıyor. Dansçıların hareketleri, grotesk kostümleri ve sessiz çığlıkları izleyicinin görsel deneyimini daha da kusursuzlaştırıyor. Her jest, her küçük hareket, derin anlamlar taşıyor ve izleyicileri varoluşları üzerine düşünmeye teşvik ediyor. Alan, ışık ve gölgenin kullanımı Utsushi”nin ruhani niteliğini daha da ön plana çıkarırken izleyiciyi perde indikten sonra bile hafızada uzun süre kalacak görsel bir başyapıtla buluşturuyor.
Utsushi, sürekli değişen bir dünyada, hayatın güzelliği ve kırılganlığına dair zamansız bir hatırlatma olarak karşımıza çıkıyor ve ürkütücü zarafetini gören herkesin üzerinde silinmez bir iz bırakıyor. İnsan ruhuna ve hayatın hassas dengesine benzersiz bir bakış sunan bu etkileyici performansa, siz de 24 ve 25 Ekim tarihlerinde Zorlu PSM Turkcell Sahnesi’nde tanıklık edebilirsiniz.
